ШТО НАВИСТИНА СЕ СЛУЧУВА СО ТЕЛОТО ЗА ВРЕМЕ НА ШИНОБИ ТАИСО (ЈАПОНСКА ЈОГА) И УЛОГАТА НА ВАГУСНИОТ НЕРВ
Многу луѓе кои практикуваат јапонска јога во нашето Доџо или во фирмите каде што држиме часови, за кратко време почнуваат да забележуваат промени што понекогаш ги изненадуваат, а понекогаш не се ниту свесни за нив. Смирен пулс и јасна глава, исчезната напнатост во вратот, стабилен стомак, подобро варење, подобра работа на срцето, лесно дишење и чувство на ментален мир што останува со часови, па дури и со денови. Најголем дел од нив веруваат дека тоа се случува спонтано, без некоја особена причина, и често го објаснуваат со реченици како „еј баш ме отпушти“, „ми се средија нервите“ или „како добро се смирив“. Но зад овој процес не стои случајност, туку многу јасна биолошка, анатомска и нервна механика во која централно место има вагусниот нерв, а кој преку специјалните Шиноби Таисо вежби намерно се стимулира.
Вагусниот нерв е десетиот кранијален нерв и претставува најважната комуникациска патека меѓу мозокот и внатрешните органи. Тој започнува во мозочното стебло, минува низ вратот, се спушта во градниот кош и завршува длабоко во абдоменот, поврзувајќи ги срцето, белите дробови, желудникот, цревата и целиот систем кој го регулира внатрешниот ритам на телото. Вагусниот нерв е главниот столб на парасимпатичкиот нервен систем – оној дел од нервниот апарат што го смирува организмот, го исклучува внатрешниот аларм и го извлекува телото од состојбата на „борба или бегство“. Кога вагусниот нерв се активира, срцевиот ритам се стабилизира, дишењето станува длабоко и природно, мускулниот тонус омекнува, варењето се подобрува, воспалителните процеси се намалуваат, а умот ја напушта состојбата на хаотичен стрес.
Она што е особено интересно е дека јапонската јога директно и многу ефикасно го стимулира овој нерв. Со бавни, функционални и свесни движења, со правилно дишење и со специфична телесна геометрија, јапонската јога испраќа тивки сигнали до вагусниот нерв, кој потоа ја активира внатрешната програма за смирување, обновување и самоисцелување. Тука се случува најголемото недоразбирање кај учениците: додека вежбаат, тие често немаат претстава што точно се случува во нивното тело. Мислат дека само „растегаат“, „вежбаат“, „дишат“ и „се релаксираат“, а не сфаќаат дека зад кулисите се одвива прецизен неврофизиолошки процес воден од искусната рака на инструкторот за Шиноби Таисо.
Инструкторот, пак, многу добро знае што се случува. Тој свесно ги избира движењата, позициите и ритамот на дишење за да го вклучи вагусниот нерв и да го доведе телото во состојба на регулација. Неговата цел не е да држи анатомски или медицински предавања за време на секој час, ниту да го преоптоварува ученикот со детални објаснувања. Тој не го подготвува ученикот да стане учител, туку да оздрави, да се смири, да се врати во рамнотежа и да почне да живее во телото без болка, со здраво срце, без напнатост и без измачувачка психичка тежина. Инструкторот ја разбира мапата на телото, ги познава нервните врати низ кои се влегува во парасимпатичка активација, и точно знае зошто секое движење е таму каде што е и зошто доаѓа токму во тој момент од вежбата.
Учениците, пак, често и не мора да го знаат тоа. Доволно е да вежбаат, да се препуштат на процесот и да дозволат телото да реагира. Објаснувањето може да дојде подоцна, а за многумина и не мора никогаш да дојде — бидејќи целта не е интелектуално разбирање, туку телесно ослободување и ментален мир. Сепак, за оние кои имаат потреба да разберат, важно е да се каже едно: зад секое смирување, зад секое отпуштање, зад секое подобрено варење и зад секој стабилизиран нервен систем стои активираниот вагусен нерв, а јапонската јога е еден од најмоќните патишта што го буди токму него.
Како вагусниот нерв придонесува за здраво срце
Кога вагусниот нерв е смирен и активен, неговото влијание најсилно се забележува врз срцето. Тој делува како природен регулатор на срцевиот ритам, тивок чувар кој му дава команда на срцето да забави, да се ослободи од напнатоста и да работи во склад со остатокот од телото. На тој начин го намалува оптоварувањето врз срцевиот мускул и ја зголемува неговата издржливост. Срцето не трча пред телото, не бега, не се грчи во илјадници отчукувања на ден – туку пулсира ритмично и природно, како што му е зададено од природата.
Оваа регулација создава стабилен и избалансиран срцев ритам, што е еден од најважните показатели за здрав нервен систем и силно кардио-васкуларно здравје. Кога вагусниот нерв е активен, варијабилноста на срцевиот ритам се подобрува, што значи дека срцето знае да се прилагоди – да забрза кога треба, да забави кога е безбедно и да остане мирно кога опасност нема. Тоа е срце кое работи со телото, а не против него.
Токму тука повторно се открива силата на јапонската јога. Луѓето доаѓаат на вежбање, ги изведуваат инструкциите, го следат движењето, го слушаат сопственото дишење и мислат дека „само вежбаат“. Но за време на сите тие свесни и внимателни движења, инструкторот намерно ги води низ процес кој ја активира парасимпатичката регулација и му помага на срцето да се префрли во состојба на смирен проток и ритам.
И токму затоа, доволно е да следат. Доволно е да дишат. Доволно е да веруваат во процесот. Сè друго го завршува тивката физиологија на телото – со помош на вагусниот нерв, кој го успокојува срцето, го смирува внатрешниот оган на стресот и му овозможува на организмот повторно да ја почувствува природната состојба на рамнотежа.
Зошто луѓето зрачат со посебна енергија за време на вежбањето на јапонска јога?
Многумина забележуваат уште една појава за време на вежбањето на јапонската јога: чувството дека од телото „истекува“ енергија. Некои велат дека се потат премногу, други дека им се врти, трети дека одеднаш им се спие, а четврти чувствуваат како да им се спушта некој товар од градите, вратот или стомакот. Сите овие реакции не се чудни и не се случајни. Тие се последица на тоа што телото конечно почнува да ја испушта енергијата што со години била заглавена во него – енергијата на напнатост, на плашливи реакции, на незавршени емоционални процеси и на телесни стеги што човек ги носи несвесно, од ден во ден.
Кога телото преминува од состојба на стрес во состојба на смиреност, вагусниот нерв го отвора патот, а парасимпатичкиот систем дозволува она што било потиснато да излезе на површина и да се ослободи. Стресната енергија не исчезнува сама од себе – таа мора да биде исфрлена. Кај некого тоа ќе биде преку дишење, кај друг преку потење, кај трет преку неконтролирана емоција. Вежбачот често мисли дека тоа се случува „однапред“, „ненадејно“ или „без причина“, но вистината е дека токму тогаш телото исфрла нешто што одамна требало да го испушти.
Вежбачот не мора да знае што точно се случува во неговиот нервен систем – доволно е да биде правилно насочуван. Инструкторот ги гледа телесните реакции, го слуша дишењето, го забележува ритамот на движењето и точно знае кога енергијата почнува да се движи, кога почнува да се чисти, и кога се подготвува да го напушти телото.
Затоа за време на јапонската јога човек не губи енергија – ослободува енергија. Стара, потрошена, заглавена и токсична енергија, која му ја краде силата, вниманието, сонот и здравјето. Во моментот кога таа ќе се испушти, нервниот систем се смирува, срцето се стабилизира, умот се расчистува и телото повторно почнува да живее природно, без внатрешен притисок. Човекот кој ќе го постигне тоа преку Шиноби Таисо секогаш е расположен, насмеан, зрачи со некоја посебна аура што сите ја забележуваат. Она што многумина го нарекуваат „посебна енергија“ е всушност физиологија во чиста форма – процес на ослободување кој го отвора патот за целосно враќање на човекот во неговата природна состојба: мир, стабилност и присутност.