Се сеќавам на еден тренинг од пред неколку месеци што го држев на почетниците во групата на Марче. По завршувањето, еден од нив ме почека надвор и ми постави неколку прашања во врска со животот и со проблемите на кои наидуваме за време на нашиот тренинг во доџо-то.

Откако му одговорив на прашањата, ученикот ме погледна со насмевка и ми кажа: „сенсеи, ми дадовте ист одговор како и семпаи Марко. Како него да го слушав додека ми зборувавте“.

Веднаш се сетив на еден друг разговор со еден ученик на Сенсеи Черта, кога прв пат бев во неговото доџо во Италија. Разговаравме за боречките вештини и малку се подотворив повеќе и почнав да раскажувам за нивната филозофија и принципи. Откако ме ислуша, ученикот ми кажа: „Игор, те слушам како зборуваш и цело време ми звучеше како да го слушам Сенсеи Черта како ми зборува“

Ова сум го слушал многупати низ мојот контакт со луѓето. И од познати и од непознати. И знам зошто е тоа така.

Сите кои цврсто и одлучно чекорат по Патот, порано или подоцна ги учат и ги прифаќат принципите на будо-то. А чим ги прифатиш, почнуваш да ги разбираш. Горе-доле, Патот е ист за сите. Можеби има различни „улици“, но сите водат кон иста цел. И низ сите тие патеки се судруваме со истите проблеми и ги решаваме на ист или на сличен начин.

Затоа, ако ме прашате мене или Марко или Зоки или било кој што го следи Патот, најверојатно ќе добиете ист одговор.

А ние никогаш не сме се консултирале што треба да кажеме или што ќе зборуваме. Ние не сме разговарале за тоа дали имаме исти ставови или заклучоци по некое прашање. Јас всушност во последниве неколку месеци најмалку се гледам токму со Марко и со Зоки. Но нам и не ни треба гледање, разговарање или договарање. Ние го следиме Патот. И затоа се разбираме без зборови. Само со срце.

Тој е Патот.

_________________________________________

Вчера новинарката на „Теа Модерна“ ми го прати финалниот текст за да дадам дозвола за објавување. Интервјуто ќе излезе во утрешниот број.

Како што и очекував, најмалку се концентрирала на тоа што го зборував за моите учители, а најмногу пишувала за мене. Го „средила“ интервјуто така „махерски“ да постојано се добива впечаток како се фалам за моите достигнувања. Нешто што најмалку сакав да се случи и на што најмногу внимавав. Додека го читав, пропаѓав во земја од фалењето и четките што „сам си ги мавам“. Поради тоа, ќе чекам да помине неделава и магазинот да се повлече од продажба, па после тоа ќе ја архивирам информацијата на нашата веб-страница односно јавно ќе ја обелоденам.

Тоа што сакав да кажам, е дека во интервјуто нема да прочитате ништо ново. Истите работи за кои постојано зборувам. Верност, искреност, издржливост, посветеност итн.

Истите работи за кои зборуваат и Свенерик и Марио Де Мол во моите интервјуа со нив, каде што ја искажуваат својата лојалност кон своите учители.

А што друго би кажале луѓето кои го следат Патот?

Тој е Патот.

Која е крајната цел на еден учител и водач на доџо во однос на своите ученици?

Да направи добри борци? Да оформи здрави индивидуи? Да создаде стабилни и одговорни личности? Да направи „комплетни луѓе“ кои би можеле да се наречат „татсуџин“?

Или сето ова заедно?

Ова го посветувам на сите „успешни приказни“ во нашето доџо. На сите кои дојдоа несигурни и слаби, а излегоа победници. На сите кои ги применија принципите на будо-то во секојдневниот живот и се искачија неколку скалила погоре. На сите кои ги победија болестите и депресијата. На сите кои се вработија и оформија семејство. На сите кои ги искалија своите тела и станаа цврсти и здрави. На сите кои го наоштрија умот и сега ги забележуваат сите ситници наоколу. Искрено се восхитувам на сите мои ученици кои „пораснаа“ во нашето доџо.

Колку е важно да се разберат принципите на будо-то? Би кажал дека е најважно од се. Многумина можат да станат прекрасни борци, но и да останат само на тоа. А техниката може да се подобрува и да се влошува. Таа зависи од нашето време поминато на тренинг.

Принципите остануваат во нас засекогаш. И се применливи во секое време. Затоа секогаш повторувам на моите ученици да се концентрираат истовремено и на духовниот развој.

Дали сите успеваат? За жал не. Не можат сите да успеат затоа што немаат воља за тоа. Или, пак, нивното големо его ги залажува дека се совршени и дека воопшто и немаат потреба да се усовршуваат понатаму. Има ученици кои никогаш не седнале да поразговараат со мене и да побараат некој совет за својата состојба. Се срамаат да ги признаат своите грешки и слабости. И јас го прифаќам тоа. Тоа си е нивно право. Но доколку не се искрени кон мене, не можам да им помогнам. Доколку не побараат помош, не можам да им помогнам. А можам. И тоа многу. И некогаш го правам тоа и без тие да се свесни за тоа. Но оди многу тешко, на тој начин…

Што е тоа „успешна приказна“? Кој е дел од неа? Епа тоа се сите оние наши членови кои одат напред по Патот. Кои го грабаат животот со двете раце и кои знаат што сакаат од него. Кои завршуваат образование, наоѓат работа, девојка, сопруга, оформуваат семејство. Кои се реализираат. И тие треба да бидат пример за сите останати.

А што е „неуспешна приказна“? Неуспешна приказна е да седиш дома по цел ден и да се жалиш дека „ништо не е како што треба“. Да те издржуваат твоите родители, а ти да не се обидеш ниту да најдеш работа. Да велиш дека таа работа е „тешка, малку платена или глупава и не е за тебе“. Да не знаеш што да правиш со себе, да скиташ наоколу со мислите. А ако седиш дома и не правиш ништо, тогаш јасно е дека имаш цел ден и цела ноќ на располагање да размислуваш за триста глупости. И да реализираш некоја таква глупост, која еден ден ќе те чини многу. Да се полниш со негативна енергија, со лоши мисли, со гнев, бес, лутина и омраза.

Се обраќам на сите мои ученици кои време е да направат нешто во својот живот. На сите кои се уште вежбаат во моето доџо, бидејќи на останатите и немам никакво право да ги советувам.

Почнете од денес. Мрднете го газот од дома. Исклучете го својот компјутер или телевизор. Тие нема да ви донесат ништо ново. Растрчајте се. Завршете ги конечно натрупаните обврски. Завршете ги училиштата и факултетите. Барајте работа. Работете било што. Се, е подобро од ништо. Верувајте во себе. Ослободете ја Вашата креативност. Побарајте помош таму каде што мислите дека ќе ја добиете. Заборавете на егото барем за миг. Направете нешто добро. Нешто што нема никого да повреди, а многумина ќе направи среќни. Волонтирајте. Бидете доброволец. Гледајте напред. И верувајте.

Време е. Сите Вие можете. Ако сакате…

Да се биде семпаи во традиционално корју доџо е голема чест и одговорност.

Семпаи треба да се грижи за многу работи поврзани со тренингот. Сега ќе набројам само  неколку.

1. Грижа за безбедноста на почетниците и кохаи-те. Понекогаш, во доџо-то се случува да дојде да вежба некој од страна. Семпаи треба внимателно да го набљудува неговиот однос. Доколку тој сака да ја наметне неговата филозофија на сила, додека вежба со некој почетник, семпаи треба да се замеша и да го оправда почетникот со зборовите: тој е апсолутен почетник, ќе го заменам јас како уке.
2. Семпаи треба да внимава почетниците и кохаи-те да не употребуваат премногу неконтролирана сила за време на тренингот. Доколку незнаењето се замени со сила, лесно може да дојде до повреда.
3. Семпаи треба да ги мотивира почетниците. Тој е модел за тоа како треба еден почетник да се однесува и да вежба. Треба да им обрне внимание за Реи Хо, да ги подучи за односот кон тренингот, но и да ги научи на љубезност.
4. Кога сме кај мотивацијата, семпаи шири позитивна енергија низ доџо-то. Неговата воља е толку силна што ги тера сите повеќе да „буткаат“ напред. Доколку семпаи седне за време на џунан ундо, како може да се очекува дека помладите ќе дадат се од себе?
5. Семпаи има блиска и директна комуникација со сенсеи. Проблемите во доџо-то ги дознава сам и ги решава веднаш, без чекање. Доколку не може да ги реши, веднаш го информира сенсеи за тоа. Семпаи-то ги „крши“ негативните мисли кај останатите и веднаш ги враќа на Патот тие што скршнале. Тој ги избегнува членовите кои развиваат и шират негативност и одбива да се поистоветува со нив. Семпаи-то ги собира околу себе членовите кои позитивно размислуваат и кои акомулираат добрина во срцето.

Сакате да бидете семпаи достоен за почит? Почнете од тука. Денес!

„Најголемата победа е победата врз самиот себе“.

Ваква или во некаква слична форма, звучи најискористената изрека  во светот на боречките вештини која веќе сите ја знаеме и сите со гордост си земаме за право да ја цитираме наоколу.

Но како и секогаш, зборовите од уста толку лесно излегуваат, а критиката и смеењето врз туѓиот грб не боли воопшто.

Која е целта на оваа изрека? Дали некој размислил подлабоко за нејзиното значење? Каква е таа победа врз самите себе?

Во светот на боречките вештини многу работи се од голема важност. Се следат принципи, закони, правила. Но една од клучните работи е: МОТИВАЦИЈА-та. Од неа почнува се и без неа се завршува.

Секој вежбач поминува низ неколку фази на Патот на Будо-то.

Во првата фаза е големата „загреаност“ за вештината. Ученикот ужива во техниките и едвај чека да дојде новиот час. Колку поголема загреаност, толку побрзо ученикот ќе „изгори“ доколку неговиот карактер не е челичен. По правило, ученици кои на почетокот најмногу ветуваат, после неколку години се истрошени и нивната мотивација се губи. Најзагреаните ученици најчесто барат изговори и кривицата за нивната слабост ја префрлаат на други (никогаш на себе).

Во втората фаза ученикот почнува да ја губи насмевката за време на тренингот и секогаш пред тренинг се чуствува безволно. Тој знае дека чувството после тренинг ќе му биде убаво, но се потешко му е да се натера да појде во доџо-то и да вежба.

Во последната фаза ученикот е крајно демотивиран. Тој почнува да се сомнева во зборовите и намерите на својот учител,  ја губи довербата во техниките и во вештината. Почнува да развива сомнеж дека не е пожелен во доџо-то, дека учителот или „колегите“ имаат нешто против него. Се повеќе се интересира за други вештини и други клубови и мисли дека таму повторно ќе се пронајде и ќе го „запали огнот“. Тој е убеден дека нешто мора да смени, да сврти нова страница во животот и дека тогаш се ќе му тргне од рака.

Откако замката која што самиот си ја поставува ќе успее, ученикот заминува и ја затвора вратата зад себе. Честопати со трескање. И тоа силно, да се запечати и никогаш повеќе да не се отвори.

Во новото доџо е интересно. Нови лица, нов учител, со нова и интересна филозофија. Новата вештина е супер. Толку различна од старата. И функционира, бидејќи ученикот ја прифатил (новата) играта што беспрекорно е создадена за (новиот) теренот. Тој не ни помислува: „уф, што можам да му направам со мојата стара вештина во овој момент додека противникот е вака поставен“. Нема ниту потреба за тоа, бидејќи мотивацијата повторно е голема, така што слепилото силно ги држи очите во темнина.
И така, ден по ден, месец по месец, година за година, ученикот поминува низ истите фази од претходно. Се додека уште еднаш не стигне до последната. А тогаш, пак се среќава со двете опции. Полесната е повторно да заврти нова страница и да талка понатаму. Да следи нови луѓе, нови филозофии, нови правила. Да остане талкач и следач низ лавиринтот на Мотовацијата.

Потешката варијанта е да погледне внатре во себе и да каже: „не бил проблемот ниту во вештината, ниту во учителот, туку во мене и во мојот слаб и нестабилен карактер“. Оваа варијанта речиси никогаш не победува. Таа однапред е осудена на пропаст од страна на суетата и егото кои цврсто господарат со нашите битија.

Сите од нас некогаш се нашле во некоја од фазите. Сите го почуствувале горкиот вкус на демотивацијата. Но разликата е таа што прави да бидеме тоа што сме. Разликата во нашиот карактер, да ги извадиме нозете кои тонат во „втората“ фаза навреме и да не дозволиме да пропаднеме подолу, кон третата. Некои успеваат, а некои не. Некои дури испливале и од третата фаза. За жал, кога ќе се влезе еднаш во неа, нозете засекогаш газат врз мекото тло кое во секое време може лесно да пропадне и да не повлече надолу.

„Најголемата победа е победата врз самиот себе“.

Следниот пат пред да го изговорите ова со неподнослива леснотија, размислете дали имате право на тоа. Дали успеавте да се победите себе си и да излезете како победник од Вашата внатрешна борба.

Тешко е:

–         да дојдам на тренинг

–         да се вратам во форма

–         да го сменам распоредот

–         да продолжам како до сега

–         да бидам расположен

–         да уживам во тоа што го правам

–         да се соочам со луѓето

–         да паѓам постојано на татамите

–         да се снајдам во малиот простор

Лесно е:

–         да најдам изговори

–         да почнам „од следниот месец“

–         да ги обвинам другите

–         да кажам „просторот не ми се допаѓа“

–         да најдам ново хоби

–         секогаш да почнувам од почеток (без да стигнам до целта)

–         да кажам „не доаѓам поради…“

Избери. Сакаш „тешко“ или „лесно“ ???

Многумина слушнале (и ќе слушаат) за зборот кеико (вежбање/подготовка на духот) што го користиме за време на буџутсу тренинзите. Меѓутоа, речиси никој не знае за подлабокото значење на овој термин. Кога разговарам со некои будо  мајстори на оваа тема, забележувам дека и тие воопшто не се свесни за значењето на овој збор.

Да го објасниме тогаш. Зборот кеико се состои од две канџи 稽古.

Првиот 稽 се преведува како мислење, разгледување односно осврт.

Вториот 古 означува нешто старо, минато, древно.

Доколку добро се познава јапонската историја и менталитет, веднаш ќе се забележи длабокото значење на овој термин. Кеико = разгледување на минатото. Со ова, се објаснува поврзаноста на тренингот со претходните генерации на школата односно на рју-то (рју = тек, течение).  Сето тоа зборува за почитта кон традицијата и кон тие кои се заслужни за раѓањето и пренесувањето на некоја боречка вештина (или друг вид на активност). Оттука кеико (вежбањето на духот) е многу повеќе од тренинг. Кеико е поврзување и одавање почит на преносителите на традицијата. Едноставниот тренинг на физичко ниво се вика реншу (вежбање/подготовка на телото).

Сега, кога научивме повеќе за кеико, станува јасно зошто за време на тренингот се бара целосна посветеност и дисциплина на учениците.

Мони положи за 6-ти кју во Даито рју Аикиџуџутсу и Оно ха Итто рју Кенџутсу (Такеда ден). И за половина час ги собра лајковите на ФБ. Прв и честиташе мојот голем пријател и воедно најдобриот мајстор во Џиненкан, Марио Де Мол.
Шидоши Хо Марко напиша „Девојчето штотуку почна да ја пишува историјата“. Се согласувам со него 100%.
Мони веќе го зазема своето место во Пат кон Сонцето. И неуморно се качува кон пиедесталот.

Таа е едно од оние деца што израснаа во нашето доџо. Дојде помалку несреќна, но за кратко време и се врати насмевката на лицето. Како и многу други, откри дека подршката што ја добива и љубовта кон тоа што го работиме, може да ги заменат недостатоците во животот.

Многу од (тие) деца(та) се откажаа од Патот. Израснаа, почнаа да излегуват во град, да ги откриваат „убавините“ на животот и многу работи им станаа „послатки“ од напорниот тренинг. За разлика од нив, Мони и понатаму граби напред и ги открива убавините на традиционалните јапонски вештини. Нејзината воља од ден на ден е се поголема, а истовремено и нејзината техника се подобра.

Веднаш после полагањето за 6 кју во Даито рју, го откажа полагањето за 4 кју во Буџинкан со зборовите: „сенсеи, не сум подготвена за 4 кју, мислам дека е прерано за моите години“. Мони – созреваш. Но, те чекат големи предизвици. Од тебе, сега ќе има големи очекувања. Сите мои пријатели од светот на боречките вештини ќе сакаат да го видат мојот ученик кој „никогаш не пропушта тренинг“. Затоа ќе мора уште понапорно да работиш на себе. Да бидеш подготвена да се покажеш во најдобро светло.

И внимавај. Годините ти се такви, лесно можеш да тргнеш по друг Пат. Но кој Пат и да го одбереш, јас (сенсеи) секогаш ќе бидам зад тебе.

Гамбате!!!

Тој што ќе го отфрли своето минато – отфрлил дел од себе.

Тој што се срами од своето минато – се срами самиот од себе.

Тоа што сме денес е благодарение на нашето минато. Иднината никој не може да ја предвиди.

Сите што во Македонија денес тврдат дека вежбаат класични јапонски борбени вештини, почнале да вежбаат во моето доџо. Да не бев јас, тие никогаш немаше да дознаат што е тоа корју/кобудо. Ова е несопорен факт.

За жал, има и друг неоспорен факт. Сите патишта до корју-то во Македонија водат до мене. Значи не зборуваме за соработка со третокласни самоприучени мајстори со сомнителна диплома. Зборуваме за првокласни мајстори познати на меѓународната сцена и признати како најдобри.

Така, следниот пат кога ќе ја раскажувате вашата кратка биографија, не го плукајте делот во кој што сум јас. Затоа што тоа е најсветлиот дел од вашата биографија. Тоа што тогаш го научивте, таа основа што ја поставивте, се уште е најдобра и највредна. Ова другово засекогаш ќе остане прилепено и приучено на вашата основа.

Тие што отишле предвреме, пред да ја совладат основата, ќе останат засекогаш слаби во својата техника.

Дрво без корен не бива. Знаеле нашите старци.

Критиката и егото се добар пар. Одат рака под рака. Тие не можат еден без друг. Штом првиот некој го спомене, вториот веднаш се јавува. А штом вториот се јави, љубоморно затвора врата за првиот.

Се случува да упатувам критики до моите ученици. Особено за некои работи што мора да се почитуваат. Тие кои ги нарекуваме Гири“. Обврска. Критиката не се изрекува злонамерно. Зарем некој сака самиот да си го поткопа односот со својот ученик? И тоа кога знае дека доџо-то е симбиоза.

Не другари. Критиката служи да Ве научи како навреме да ги извршувате своите обврски. А една од нив е чистењето на доџо-то.

Да. За жал дури и за ова дојде време да напишам нешто.

Таму каде што се потиме, газиме со боси нозе и чорапи, го лепиме лицето, таму каде што седиме и лежиме – мора да биде чисто. И секој мора да си исчисти. Или кажано народски: „Кој си сере, тој и ќе си чисти“.

И нема што да разговараме на оваа тема. Колку и да се сакаме и почитуваме, ако доцните „на чистење“ или не дојдете, во најмала рака ќе кркате критика. А дали ќе се лутите, воопшто не ме засега. И не ми е гајле дали Вие сте задоцниле поради некоја неверојатна голема обврска или незгода. Не ми е гајле се додека не пријдете и не ми објасните дека таква причина навистина имало. Па јас не сум баба Ванѓа да знам за Вашите проблеми. Како што и јас не се „вадам“ на моите. Јас секогаш ги извршувам обврските на време.

Ако јас не можам да Ве научам барем да си чистите таму каде што валкате, тогаш не сум Ве научил ништо, без разлика колку сте добри во техниката. А, ако, пак, мислите дека Вие чистите повеќе од мене, треба да знаете дека еднаш неделно јас правам генералка на секој предмет по кој што газите и седите во доџо-то. Дезинфекција комплетна. А Вие, фала Богу, не ни знаете за тоа.

Иако, по некое традиционално (Корју) правило, учителот и не треба да чисти, јас сепак се радувам што тоа можам да го сторам (за мене и за Вас).

Затоа другари, лутете си се самите себеси. Лутете си се на Вашата неодговорност или неможност да си го средите животот. Не ми се лутете мене што сакам да обезбедам беспрекорно функционирање на доџо-то. Тоа е моја обврска (Гири). А Ваша обврска е за секоја замерка кон мене да ме известите за да знам како и каде да се поправам (доколку е оправдано). А ако си го „собирате во себе“ и го чувате на срце, тогаш еден ден ќе пукнете и сето ѓубре ќе го истурите наоколу.

Живејте го животот целосно. Не дозволувајте ситници да Ве вадат од такт. Секогаш кога се лутите и ми доаѓате скиснати на час, само го покажувате Вашиот вистински карактер кој цело време сте го прикривале. Дајте да одиме напред. Да се усовршуваме во тоа на кое сме посветени. А секој вистински воин е посветен на ЖИВОТОТ.

Ме праша Косара и седна пред мене очекувајќи да и објаснам. Неколку секунди ќутев, прашувајќи се себе си како да му објаснам на седумгодишно дете што е тоа лојалност. Потоа прозборев:

-Лојалност значи да бидеш подготвен да го дадеш животот за некого. Да му простиш кога греши, а потоа строго да му ја посочиш грешката. Да застанеш на негова страна кога е потребно, дури и ако не е во право, но потоа да му објасниш каде греши и да побараш да се извини доколку е потребно.

Да бидеш верен, значи да правиш некому добрина, без да се обидеш да му го кажеш или покажеш тоа. Верноста значи да не очекуваш возвраќање за помошта, туку да се радуваш што си се нашол некому во невоља. Лојалност е да не заборавиш кога некој ризикувал за тебе, да паметиш кога некој се жртвувал за тебе, да застанеш до него кога е потребно, да не потклекнеш при некоја уцена и да не завртиш грб кога е има опасност.
Лојалност е категорија за која што порано се гинело, се раѓале јунаци, за која се пишувале песни и се создавале легенди.

За жал, многу од твојата генерација најверојатно никогаш нема да го разберат значењето на зборот. Ти си моја крв и лојалноста треба да ти биде најважна во животот.
Ме разбра?
-Тато нешто разбрав, нешто не.
-Јас во овој момент сум спремен да го дадам животот за тебе без воопшто да размислувам. Ако не ти помогнам кога најмногу ти требам, подобро веднаш да умрам. Сега ме разбра?

-Да Тато, одговори Косара и почна да плаче.

————————————————————

Ова се тешки лекции, особено за мали деца.

Но најважните лекции се учат додека си дете!